ย้อนรอยประวัติศาสตร์อุษมานียะฮ์ ตอนที่ 1

2,773

บูร์ซ่าคือจังหวัดหนึ่งของตุรกีอยู่ทางภาคตะวันตกเฉียงเหนือของอนาโตเลียอยู่บริเวณชายฝั่งทะเลมาร์มารา อดีตคือเมืองหลวงยุคแรกสมัยอุษมานียะฮ์ตั้งแต่ปีค.ศ. 1326 -1365 สุลตานหลายพระองค์ ถูกฝังศพที่นี่ รวมทั้งอุษมาน ฆอซีย์ ผู้สถาปนาอาณาจักรอุษมานียะฮ์

เป็นเมืองอุตสาหกรรมและเกษตรกรรมที่สำคัญที่สุดในตุรกี ได้รับฉายาเป็นเมืองเขียวเนื่องจากความอุดมสมบูรณ์ของต้นไม้และพืชเกษตรกรรมอันเขียวขจี

เรานั่งเรือข้ามฟากจากอิสตันบูลเพื่อเดินทางไปยังเมืองบูร์ซ่า ระหว่างอยู่บนเรือ สามารถชมวิวแผ่นดินสองทวีปบนดาดฟ้า พร้อมตื่นตาตื่นใจกับการให้อาหารนกนางนวลระยะประชิดที่บินไปบินมา ทำให้เวลาที่อยู่บนเรือกว่า 30 นาทีรู้สึกผ่านไปอย่างรวดเร็ว โดยเฉพาะบรรยากาศยามดวงอาทิตย์ใกล้ตก ซึ่งเป็นวินาทีที่มีความสวยงามประทับใจไม่รู้ลืม

เราค้างคืนที่นี่หนึ่งคืน มีโอกาสพบปะกับนักศึกษาไทยหลายคนที่เรียนในเมืองบูร์ซ่า

รุ่งขึ้น สถานที่แห่งแรกที่เราไปเยี่ยมชมคือหมู่บ้าน Cumalikizik ห่างจากเมืองบูร์ซาไปทางตะวันตก ประมาณ 15 กม. ทำให้เรามีโอกาสสัมผัสกลิ่นไอยุคอุษมานียะฮ์ในอดีต เพราะเป็นหมู่บ้านโบราณที่ยังคงไว้ซึ่งสถาปัตยกรรมและรูปแบบอันดั้งเดิม สั่งสมคุณค่าทางประวัติศาสตร์กว่า 700 ปีตั้งแต่สมัยอุษมาน ฆอซีย์ ผู้สถาปนาอาณาจักรอุษมานียะฮ์

ทรงบ้านแต่ละหลังถูกสร้างชิดกันเป็นแถวระเบียบ ที่ถูกตัดด้วยถนนเข้าหมู่บ้านที่กว้างประมาณ 4 เมตร ส่วนใหญ่เป็นบ้าน 2-3 ชั้น ชั้นล่างเป็นเสมือนกำแพง สร้างด้วยหินแข็งแรง ไม่มีหน้าต่าง เป็นห้องที่ใช้อาศัยช่วงฤดูหนาวรวมทั้งเป็นกำแพงป้องกันภัยจากการบุกของคนร้ายหรือศัตรูภายในตัว ส่วนชั้นสองเป็นไม้สำหรับใช้เป็นที่อยู่ช่วงฤดูร้อน สภาพหมู่บ้านจะสดสวยงดงามแค่ไหน เชิญดูภาพประกอบด้านล่างครับ

หลังจากนั้น เรามีโอกาสเยี่ยมชม Yesil Cami ( Green Mosque)หรือมัสยิดเขียว สาเหตุที่ชื่อนี้ เนื่องจากลวดลายบนกระเบื้องเซรามิกที่ตกแต่งด้านในตัวอาคารเป็นสีเขียว นอกจากมัสยิดแล้วยังมีโรงเรียนสอนเด็กเล็ก อาคารห้องน้ำสาธารณะ ห้องครัวและมะก็อมสุลตาน ที่เน้นสีเขียวตามสัญลักษณ์ประจำมัสยิด

ที่เซอไพรส์สุดๆ เมื่อเข้าไปในมัสยิดแห่งนี้ ได้มีผู้ชายคนหนึ่งที่แนะนำตัวเองเป็นอดีตคนอาซานและอิมามมัสยิดนี้ ชวนพวกเราไปยังอีกห้องหนึ่งในมัสยิดพร้อมอธิบายด้วยภาษาอาหรับสำเนียงตุรกี เขายังสาธิตการอาซานของแต่ละเวลาละหมาดซึ่งมีท่วงทำนองที่เป็นเอกลักษณ์เฉพาะด้วยเสียงอันก้องกังวาล อันแสดงถึงความเอาใจใส่และความพิถีพิถันของชาวเติร์กต่อการอาซานและการละหมาดเป็นอย่างยิ่ง

เรามีโอกาสเยี่ยมชมมัสยิดอุลูญามี (Ulu Cami) สร้างโดยสุลตานบายาซิดที่ 1 ระหว่างปีค.ศ. 1396 -1399 เอกลักษณ์อันโดดเด่นของมัสยิดแห่งนี้คือมีโดมทั้งหมด 20 ลูก ซึ่งเป็นไปตามคำบนบานของสุลตาน ที่ได้บนบานเนื่องจากครั้งหนึ่ง กองทัพฮังการีได้บุกรุกเข้ามายังดินแดนอุษมานียะฮ์พระองค์ซึ่งเป็นจอมทัพได้บนบานหลังละหมาดว่า หากมีชัยชนะในสงครามครั้งนี้ พระองค์จะสร้างมัสยิดจำนวน 20 หลัง เพื่อชุโกร์แด่อัลลอฮ์

ผลสงครามครั้งนี้ พระองค์ได้รับชัยชนะ จึงตัดสินใจสร้างมัสยิดจำนวน 20 หลังตามที่ได้บนบาน แต่เนื่องจากงบประมาณไม่มากนัก พระองค์จึงดำริสร้างมัสยิดเล็กๆจำนวน 20 หลัง มุฟตีสมัยนั้น จึงให้ข้อเสนอว่า หากรวบรวมงบประมาณที่จะใช้สร้างมัสยิดเล็กๆ 20 หลัง มาสร้างมัสยิดใหญ่เพียงแห่งเดียวจะมีความเหมาะสมมากกว่า พระองค์ทรงเห็นด้วย จึงสร้างมัสยิดนี้ โดยออกแบบสร้างโดมจำนวน 20 ลูก เพื่อแทนมัสยิด 20 หลัง

ภายในมัสยิด มีบริเวณหนึ่ง ถูกสร้างเป็นแอ่งเก็บน้ำเพื่ออาบนำ้ละหมาด มีรั้วกั้นอย่างเป็นระเบียบ ซึ่งถือเป็นสถาปัตยกรรมที่ได้รับอิทธิพลจากอารยธรรมเซลจุก

ในมัสยิดแห่งนี้ ยังมีมุมเก็บผ้าคลุมกะอฺบะฮ์ หลังจากสุลตานสะลีมที่ 1 แห่งอาณาจักรอุษมานียะฮ์สามารถผนวกรวมอิยิปต์และหิญาซได้ในปี 1516 ซึ่งหลังจากนั้นเพียงปีเดียว คือ ค.ศ. 1517 กษัตริย์มะมาลิกแห่งอิยิปต์ได้ถวายผ้าคลุมกะอฺบะฮ์แก่สุลตานสะลีมที่ 1 ซึ่งพระองค์ได้เก็บไว้ที่มัสยิดแห่งนี้ ทั้งนี้เพื่อประกาศว่า นับตั้งแต่นั้นมา พระองค์คือคอลีฟะฮ์มุสลิมีน อย่างเป็นทางการ

ผ้าคลุมกะอฺบะฮ์ผืนนี้ ถือเป็นผ้าคลุมกะอฺบะฮ์ที่มีอายุเก่าแก่ที่สุด เนื่องจากมีอายุกว่า 500 ปีจึงมีบางส่วนชำรุดและฉีกขาด รัฐบาลตุรกีได้ซ่อมแซมอย่างปราณีตและเก็บรักษาในมัสยิดแห่งนี้ในเรือนกระจกที่มีอุณหภูมิคงที่ที่สามารถรักษาผ้าคลุมกะอฺบะฮ์ผืนนี้ตราบนานเท่านาน

รอบๆบริเวณมัสยิด มีบาซาร์ตามสถาปัตยกรรมอุษมานียะฮ์ ที่เป็นแหล่งช้อปปิ้งที่มีความสำคัญ โดยเฉพาะเสื้อผ้าไหม พรม สะญะดะฮ์ เครื่องเงิน เครื่องตกแต่งบ้านและของชำร่วยมากมายสวยงาม ผู้เขียนขอแนะนำว่า หากจะช้อป ก็ให้ละลายทรัพย์ที่นี่ เพราะราคาจะถูกกว่าในอิสตันบูล 4-5 เท่าทีเดียว แถมได้สินค้าประเภทแฮนด์เมดได้อย่างสมราคาอีกด้วย โดยเฉพาะนักท่องเที่ยวที่ตั้งใจจะจับจ่ายที่ Grand Bazar ที่อิสตันบูล ขอบอกเลยว่าต้องคิดหลายตลบ และต้องกล้าพอที่จะต่อรองราคาชนิดถล่มทลายทีเดียว

เวลาที่เหลือเราใช้เวลาเที่ยวชมสถานที่ต่างๆเพื่อเก็บความทรงจำดีๆที่บูร์ซ่า ก่อนที่ออกเดินทางต่อไปยังเมืองอิซมีร์ มนต์เสน่ห์แห่งทะเลเอเจียน อาณาจักรโบราณแห่งเอฟเฟซุสต่อไป