มดเป็นสัตว์ในวงศ์ Formicidae อันดับ Hymenoptera มีมากกว่า 12,000 ชนิด คาดกันว่ามีประชากรมดในโลกนี้จำนวนกว่า 1 พันล้านล้านตัว อาณาจักรมดที่ใหญ่ที่สุดที่ค้นพบคือที่บริเวณลุ่มแม่น้ำ Ishikari รัฐ Hokkaido ประเทศญี่ปุ่น ซึ่งมีประชากรมดอาศัยอยู่ในอาณาจักรนี้จำนวน 306 ล้านตัว มีนางพญามดถึง 1 ล้านตัว อาศัยอยู่ในรังต่างๆที่เชื่อมโยงติดต่อกันถึง 45,000 รัง ครอบคลุมพื้นที่กว่า 2.7 ตร.กม. มดบางชนิดสามารถขุดดินทำรังได้ลึกถึง 8 เมตร กว้าง 7 เมตร ขนดินทิ้งข้างนอกด้วยปริมาณดินที่มีน้ำหนักกว่า 40 ตัน
การสร้างอาณาจักรมดในลักษณะนี้ แสดงว่ามดเป็นแมลงสัตว์สังคม (Social Insect) คือมักทำรังไปในทิศทางเดียวกัน ในแต่ละรังก็มีการแบ่งวรรณะอย่างชัดเจน ประกอบด้วย
1) มดนางพญา ผู้เป็นราชินี ไม่ทำงานอะไรทั้งสิ้น อยู่ติดรัง คอยออกไข่ตามจำนวนที่รังต้องการ
2) มดลูกตัวเมียมีปีก สืบพันธุ์ได้ รับภาระใหญ่คือสืบพันธุ์ของรังต่อไป
3) มดตัวเมียไม่มีปีก เป็นหมัน มีชื่ออื่นว่ามดงาน คือทำทุกอย่างตามหน้าที่ที่ได้รับมอบหมายอย่างเป็นระบบ ตั้งแต่ดูแลไข่และบริบาลตัวอ่อน ปรนนิบัติราชินี หาอาหาร ทำความสะอาดรัง ลำเลียงศพมดตัวผู้ที่ตายในรัง เป็นทหารป้องกันอันตรายซึ่งจะมีตัวกำยำกว่ามดอื่นๆ มีการแบ่งงานทำหน้าที่อย่างมีระบบตามอายุขัย มดบางพันธุ์มีหน้าที่เป็นเกษตรกรปลูกไร่นาในรังผลิตอาหารให้กับประชากรมด ซึ่งมดงานที่มีตำแหน่ง สว.(สูงวัย) จะทำหน้าที่หาอาหารจากภายนอกรังในฐานะผู้มากประสบการณ์ ดังนั้นมดที่เรามักเจอเพ่นพ่านตามที่ต่างๆ น่าจะเป็นมดไม้ใกล้ฝั่ง จวนเจียนจะตายตามอายุขัย แต่ก็ยังปฏิบัติหน้าที่ด้วยความภูมิใจ และ
4) มดตัวผู้ซึ่งเป็นชนกลุ่มน้อย มีอายุสั้นที่สุดในจำนวนประชากรมดทั้งหลาย มีหน้าที่ผสมพันธุ์กับนางพญาเพียงครั้งเดียว แล้วก็ตายจากไปอย่างไร้ศักดิ์ศรีที่สุด
นางพญามดเป็นผู้มีอิทธิพลสูงสุด มีหน้าที่วางไข่และควบคุมจำนวนประชากรมดในฐานะผู้ให้กำเนิดประชากรมดในอาณาจักรของตน เป็นศูนย์บัญชาการควบคุมทิศทางของรัง เมื่อใดที่มดนางพญาตาย เมื่อนั้น หมายถึงอวสานของประชากรมดทั้งรัง จะกลายเป็นรังร้าง เพราะมดงานจะกระจัดกระจายไปที่อื่นเหมือนบ้านแตกสาแหรกขาด เพราะฉะนั้น ประชากรมดจึงให้ความสำคัญและทะนุถนอมมดนางพญามาก มดนางพญาจึงมีอายุยาวนานที่สุด บางพันธุ์มีอายุ 5 ปี แต่บางชนิดอายุยืนถึง 25 ปีทีเดียว
มดมีความสามารถสื่อสารระหว่างกันได้อย่างน่าทึ่งด้วยการปล่อยสารเคมีที่เรียกว่า “ฟิโรโมน”ออกจากนอกกายแทรกผ่านเข้าไปในร่างกายของมดตัวอื่นๆนับล้านตัว ด้วยใช้ระบบนี้ มดนับล้านตัวจะร้องอุทาน ร้องไห้หรือดีใจพร้อมกันนับล้านตัวได้ในเวลาเดียวกัน ซึ่งถือเป็นการสื่อสารด้วยระบบไฮเทคก้าวล้ำเป็นอย่างยิ่ง
มดมีพลังอันมหาศาล และน่าเป็นสัตว์ที่มีพละกำลังที่แข็งแรงที่สุดในโลก เพราะมันสามารถยกสิ่งของที่หนักกว่าน้ำหนักของตัวมันถึง 20 เท่า ในขณะที่แชมป์ยกน้ำหนักระดับโอลิมปิกสามารถยกน้ำหนักไม่เกิน 5 เท่าของน้ำหนักตนเองเท่านั้น
นี่คือเสี้ยวหนึ่งของความมหัศจรรย์ของมดที่ถูกค้นพบโดยมนุษย์ยุคเทคโนโลยีในปัจจุบัน
หากมีคนบอกท่านผู้อ่านว่า กว่า 1,400 ปีมาแล้ว มีหนังสือเล่มหนึ่งที่ประกาศโดยชายคนหนึ่งที่ไม่มีการศึกษา ไม่เคยศึกษาจากใครที่ไหนมาก่อน แถมยังอ่านไม่ออก เขียนไม่ได้อีกต่างหาก ที่สำคัญไม่มีการบันทึกในประวัติส่วนตัวของชายคนนี้ว่าท่านมีความเชี่ยวชาญเป็นพิเศษในเรื่องมด แต่แล้วในหนังสือเล่มนี้พูดถึงเรื่องมดได้อย่างน่าทึ่งทั้งความลี้ลับในสาระเนื้อหาและความถูกต้องตามหลักวิชาการที่ค้นพบในปัจจุบัน ท่านจะเชื่อไหม อะไรคือข้อพิสูจน์ และจะพิสูจน์กันอย่างไร
เขียนโดย Mazlan Muhammad
อ้างอิง
http://th.wikipedia.org/wiki/มด